BARNEVELD - De Fipronil-affaire raakt tal van Barneveldse bedrijven. Van pluimveehouders tot toeleveranciers en eierverwerkende bedrijven. Hoe groot is de economische schade?

Die vraag is weken na het uitbreken van de affaire nog steeds lastig te beantwoorden. De gemeente Barneveld telt zo'n 80 pluimbedrijven met samen zo'n 3,3 miljoen leghennen. Een flink deel van de lokale pluimveehouders was klant van Chickfriend, dat het verboden middel gebruikte om bloedluis te bestrijden. Zo'n eenderde van alle 138 Nederlandse pluimveebedrijven die werden stilgelegd vanwege de affaire, ligt binnen de gemeentegrenzen.

4.150 euro per dag
Accountantsbureau Accon AVM becijferde voor vakblad Boerderij dat een kippenboer met 40.000 leghennen 4.150 euro verlies lijdt per dag dat er geen eieren verkocht mogen worden. Als boeren hun kippen moeten ruimen, komt daar een schadepost van enkele tonnen tot een miljoen euro bij, vertelde burgemeester Asje van Dijk tegen het ANP. “Er zullen er zeker zijn die dat vet niet op de botten hebben.’’

En dan dreigen er nog claims van handelaren en supermarkten. De kans dat die schade verhaald kan worden op Chickfriend, lijkt klein. En op financiële steun van de overheid hoeven pluimveehouders niet te rekenen. Staatssecretaris Martijn van Dam liet vorige week weten de schade te beschouwen als 'normaal ondernemersrisico'. Wel mogen boeren afdrachten aan de overheid later betalen. Verder hebben banken toegezegd dat zij ervoor zorgen dat pluimveebedrijven op de korte termijn niet in de financiële problemen komen.

Effect op consumptie
Welk effect de affaire heeft op de consumptie van eieren? Dat is lastig te voorspellen, maar eerdere voedselschandalen geven wel een aanwijzing. Nadat Nederlandse zalm in 2012 besmet bleek met salmonella, stortte aanvankelijk de vraag volledig in. Maar al snel was de consument het schandaal vergeten. In 2013 was zalm gewoon weer de meest verkochte vis in de supermarkt. Dat lijkt een terugkerend patroon bij voedselschandalen. Consumenten geven in onderzoeken aan dat ze voedsel minder vertrouwen en dat ze ook echt anders gaan inkopen. Maar in de praktijk blijkt dat ze na verloop van tijd toch gewoon weer de vertrouwde producten in hun winkelmandje leggen.

Export in gevaar
Het gevaar lijkt meer te zitten in de exportpositie van Nederland. Van de tien miljard eieren die Nederlandse kippen leggen, gaan er zo'n 7 miljard naar het buitenland. Alleen de Duitsers nemen er jaarlijks al 5 miljard af. Verschillende supermarkten in ons buurland haalden onlangs de Nederlandse eieren uit de schappen. Ook in België, Frankrijk, Groot-Brittanië, Oostenrijk en Roemenië zijn besmette eieren uit Nederland aangetroffen. Als deze landen ervoor kiezen om voortaan hun eieren niet meer uit Nederland te halen, is dat desastreus voor de sector.
Daar hebben niet alleen de Barneveldse pluimveehouders die klant waren van Chickfriend last van. Ook hun collega's met schone stallen, kuikenbroederijen, opfokbedrijven, pakstations zoals Eicom en EWN in Barneveld en andere bedrijven in de sector worden dan volop meegesleurd in de affaire. LTO Nederland schat in dat de schade voor de hele sector nu al zo'n 150 miljoen euro bedraagt. Dat kan oplopen tot 300 miljoen euro als het consumentenvertrouwen niet snel herstelt. “Deze affaire is bijzonder schadelijk voor het consumentenvertrouwen en een ramp voor de sector”, zegt Eric Hubers, voorzitter van de vakgroep Pluimveehouderij LTO/NOP dan ook. “We werken keihard om het vertrouwen van consumenten terug te winnen."

Afhankelijk van hoe de sector daarin slaagt, zal blijken hoe groot de economische schade is die Barneveld als kippenhoofdstad van Nederland oploopt.