BARNEVELD - Met alleen de lagere school achter de rug groeide Wouter van Manen (60) uit tot één van de meest succesvolle ondernemers van Barneveld. Handelaar in hart nieren, onvermoeibaar en met het hart op de tong. Na vier decennia ondernemerschap gaat hij het nu écht rustiger aan doen. Althans, dat is de bedoeling...

15 juni 1976. Hij weet de datum nog op de kop af. Het is de dag dat de Barneveldse metselaar Wouter van Manen een handeltje in isolatie, tegels en bouwmaterialen begint. Want huizen en schuurtjes bouwen voor een baas? Dat heeft hij tegen die tijd wel gezien.

Er is wel één klein probleem. Wouter heeft alleen de lagere school afgerond en beschikt dus niet over de toen nog vereiste papieren om zijn bedrijf te starten. Maar de jonge Barnevelder is niet voor één gat te vangen. Dan trouwt hij toch gewoon met zijn jeugdliefde Didie van Binsbergen? Als kostwinner mag hij namelijk wél een eigen onderneming beginnen.
Het tekent de jonge jaren van Wouter van Manen. Handelaar pur sang die overal kansen ziet. Werken doet hij minimaal 60 tot 70 uur per week. Omdat hij overal kansen ziet en nooit nee verkoopt. Nadat hij een keer een haard heeft gebouwd voor een klant, weet hij waar zijn toekomst ligt. Hier ligt marktpotentieel. Binnen de kortste keren is Van Manen de grootste kachel- en haardenboer van Nederland.

Alles kon
Zijn geheim? ,,Bij mij kon alles. Je kan het zo gek niet bedenken of ik liet het maken, waar anderen zeiden dat iets onmogelijk was. En ik kende alle prijzen uit mijn hoofd. Als ik op gesprek ging bij een potentiële klant, nam ik mijn kladblokje mee en rekende ik ter plekke uit wat iets kostte. Het gebeurde maar zelden dat ik de deur uit ging zonder dat ik een kachel had verkocht”, blikt Van Manen terug.
Als het balletje eenmaal rolt, is Van Manen niet meer te stoppen. Wanneer hij merkt dat hij de grootste klant is bij de fabrieken die hem haarden, kachels en schouwen leveren, koopt hij ze gewoon op. De kachel- en haardenzaak breidt hij uit met een keukentak en meubelzaak. En als je toch een luchtballon hebt om reclame te maken, kan je daar net zo goed één van de grootste commerciële ballonvaartaanbieders van Nederland van maken.
Tussendoor is er ook tijd voor goede doelen. Hij is betrokken bij het Gouden Ei, zorgt er eigenhandig voor dat in 2001 Ballonfiësta Barneveld na een afgelasting toch kan doorgaan, legt de basis voor het Preuvenement Barneveld en ritselde met het magazine Zicht op de gemeente Barneveld tienduizenden euro's voor mensen met een beperking.

Bierviltje
En dat alles in de typische Van Manen-stijl. Op de achterkant van een bierviltje. 'Jij doet toch ook mee', is bij Van Manen eigenlijk geen vraag. Met zijn immense netwerk in de regio krijgt de Barnevelder bijna alles voor elkaar.
Maar niet alles wat Van Manen aanraakt verandert in goud. Zo koopt hij het kerkgebouw van 'zijn' Gereformeerde Gemeente om er woningen te ontwikkelen. Het project Dompselaerstate pakt financieel minder succesvol uit. Daar heeft hij nachten van wakker gelegen. ,,Daar had ik nooit aan moeten beginnen. Maar goed, achteraf kun je een koe in de kont kieken, zeg ik altijd. Risico nemen hoort bij het ondernemerschap. De ene keer win je, de andere keer verlies je. Als het tegenzit moet je niet klagen, maar er gewoon het beste van maken.”
Ook zijn lichaam protesteert. Jarenlang werken voor twee of misschien wel drie eist zijn tol. Van Manen krijgt last van zijn hart en ligt zelfs zeven dagen in het ziekenhuis, waarvan 24 uur aan de hartbewaking. ,,De batterij was leeg. Ik moest het echt rustiger aan gaan doen, zei de arts. Anders zou het fout gaan.”

Gas terug
Maar rustiger aan doen en Wouter van Manen, dat past slecht bij elkaar. De Barnevelder neemt even gas terug en besluit zijn woonwinkels te verkopen. Maar als dat negen jaar later niet goed gaat, koopt hij het WoonThemaCentrum weer terug en staat hij weer op het toneel. ,,Tja, dat kon niet anders hè?”
Nu hij de zestig bereikt heeft, moet het er toch echt van komen. Met zijn vrouw heeft hij afgesproken dat het nu genoeg is. De komende jaren wil hij vooral fietstochtjes maken, de dieren in zijn eigen geitenweitje voeren en tijd doorbrengen met de kleinkinderen. En af en toe nog eens een klusje doen her en der. ,,Maar alleen als ik het leuk vind hè, niet meer omdat het moet.”

Ontmantelen
Dit keer lijkt het menens. Van Manen is zijn imperium in hoog tempo aan het ontmantelen. Een deel gaat naar zijn kinderen. Het ballonvaartcentrum is al in handen van Jan, Gijsbert kocht de kachelfabriek Alltech en Alfred gaat beginnen bij Van Manen Keukens. De Belgische schouwenfabriek is verkocht, net als Van Manen Meubelen dat is overgenomen door Pronto Wonen.
Kan Wouter van Manen straks wel stilzitten? ,,Nou, stilzitten. Dat ga ik niet doen hoor. Er is nog genoeg wat ik leuk vind. Lekker fietsen, beetje rommelen in mijn geitenweitje, op bezoek bij mijn vader. En pas liep ik bijvoorbeeld bij Van Manen Zonwering. Die gaan nu ook overkappingen doen. Ik wil af en toe wel een dagje helpen bij de verkoop, heb ik gezegd. Leuk toch?”
Want verkopen, dat is in de ogen van Van Manen het mooiste wat er is. Hoe hij dat doet? Hij haalt zijn schouders op. ,,Je kunt het niet leren, dat moet in je zitten. Van Manen's hebben dat. Als je me morgen in een beddenzaak zet, weet ik zeker dat ik ook bedden verkoop. Geen probleem.”?

Als hij rondloopt in het WoonThemaCentrum, helpt hij ook geregeld zélf nog klanten. ,,Maken we een praatje, halen we wat oude koeien uit de sloot en dan neem ik ze mee naar de afdeling waar ze moeten zijn. En dan ga ik gewoon zitten en proberen. Als het te moeilijk wordt kan ik er altijd nog iemand bijhalen toch?”?Hoe kijkt de succesvolle Barnevelder naar de huidige generatie ondernemers en heeft hij nog adviezen? ,,Er zitten goede tussen, die mooie bedrijven bouwen. Ik zeg altijd: als je jong bent moet je het verdienen. Dan kan je alles nog aan en moet je ervoor gaan.”

Recht voor zijn raap
Die houding kwam hem thuis natuurlijk ook best wel eens op kritiek te staan. ,,Ja, ik was veel weg. Tijd om met het gezin te genieten was er minder. Maar ik probeerde er wel te zijn hoor, voor mijn vrouw en kinderen. En als ik naar het buitenland ging, nam ik mijn vrouw altijd mee.”
?En laten we wel zijn: de band met zijn kinderen en kleinkinderen is heel goed. Hij geniet als hij Gijsbert, Jan en Alfred ziet ondernemen. Geeft ze niet te veel advies. ,,Ze moeten pa niet kopiëren, maar het op hun eigen manier doen. Ik heb wel altijd gezegd: wees eerlijk en recht door zee.”

Dat is Van Manen zelf ook ten voeten uit. Direct. Recht voor zijn raap. ,,Is toch ook gewoon het makkelijkst? Als je eerlijk bent, hoef je niet steeds na te denken wat je ook al weer gezegd hebt. Mensen weten wat ze aan me hebben. Als er een probleem is, los ik dat op. Maar als ik zeker weet dat ik in mijn recht sta, heb je aan mij een kwaaie. De één houdt daarvan, de ander niet. Als ik terugkijk op de afgelopen veertig jaar weet ik zeker dat ik voor alles en iedereen mijn best gedaan heb.”